The Design Of Everyday Things (Revised Edition)
کتاب «دیزاین چیزهای روزمره» » یک کتاب کلاسیک و راهنمایی ناب برای درک اصول بنیادین دیزاین است و توصیههایی کاربردی برای ساخت محصولاتی نه فقط زیبا و بلکه راحتفهم و موثر (یا با بیان دقیقتر، کاربردپذیر) ارائه میدهد.
دانولد آرتور نورمن (Donald A. Norman) در سراسر کتاب بر اهمیت درک نیازهای کاربران و دیزاین کاربر-محور (User-centered) تأکید دارد و از طریق مثالها و نمونههای واقعی و مطالعات موردی چگونگی شکلگیری رفتار ما توسط محیط و چیزهای اطرافمان (چه فیزیکی و چه دیجیتال) را توضیح میدهد و نقش اساسی دیزاین در این تأثیرگذاری را بهطور پررنگ نشان میدهد.
این کتاب پرفروشترین کتاب این دیزاینر و دانشمند مشهور محسوب میشود و مباحث مختلفی از روانشناسی ادراک و شناخت (Cognitive Psychology) انسان گرفته تا اصول ارگونومی و کاربردپذیری (Usability) را پوشش میدهد. نویسنده موانع رایج دیزاین خوب، چگونگی کاهش و رفع خطاهای انسانی و نحوه ایجاد ارتباط بهتر بین کاربران و تکنولوژی را موردبحث و بررسی قرار میدهد. همچنین در این کتاب، بر مبنای روانشناسی شناختی میفهمیم که چه چیزهایی باعث میشود یک محصول به نیازهای کاربران پاسخ دهد. دان نورمن بخشهایی از کتاب را صرف توصیف تضاد بین تفکر تکنولوژی-محور مهندسان و تفکر انسان-محور دیزاینرها میکند. مهندسان برای تفکر منطقی تربیت میشوند و تصور میکنند همه انسانها شبیه آنها فکر میکنند که مشکلات همین جا بهوجود میآیند. باید رفتار انسانی را آن گونه که هست بپذیریم، نه آن گونه که توقع یا آرزو داریم باشد.
دلیل اینکه در این ویدیوکتاب، واژه Things را «چیزها» ترجمه کردهایم این است که منظور از این واژه در این کتاب، فقط به اشیا و اقلام فیزیکی محدود نمیشود، بلکه شامل هر چیز مصنوعی ساخت بشر است، از جمله نرمافزارها و رابطهای دیجیتال که امروزه در همهجا و هر نقطه زندگی بشر حضور دارند.
اگر تا به حال برای استفاده از یک لوازم خانگی یا کار کردن با یک دستگاه الکترونیکی یا یک اپلیکیشن موبایل مشکل داشتهاید و نحوه عملکرد آن را بهدرستی متوجه نشدهاید یا حتی گیج شدهاید، بدانید که تنها شما نیستید. هنگامی که نمیتوانیم بفهمیم کدام کلید چراغ را برای روشن شدن چراغی بزنیم یا دری را باید فشار دهیم یا به سمت خود بکشیم، به احتمال زیاد ایراد را در خودمان میدانیم. حتی باهوشترین افراد نیز در چنین شرایطی ممکن است احساس بیعرضگی کنند.
زمانی که این کتاب برای اولینبار در سال 1988 منتشر شد، دان نورمن با ابتکار و جسارت و بهصورت رهاییبخشی بیان کرد که این مشکلات و خطاها تقصیر ما کاربران نیست، بلکه تقصیر بر گردن دیزاین محصولاتی است که نیازهای کاربران و اصول روانشناسی را نادیده میگیرد. حقیقت این است که بسیاری از چیزهای فیزیکی و دیجیتالی که ما در زندگی روزمره خود با آنها مواجه هستیم، دیزاین ضعیفی دارند که این موضوع باعث دشواری استفاده و کلافگی شده است. افسوس، دیزاین بد همه جا وجود دارد.
اما اگر راهی وجود داشت که چیزهای مورداستفاده ساده، راحتفهم و کاربرپسند دیزاین شوند، چه؟ خوشبختانه، دیزاین چیزهایی که قابل درک، کاربردپذیر و لذتبخش باشند، کار سختی نیست. دیزاین مجبور نیست که پیچیده باشد، به همین دلیل است که این راهنمای دیزاین انسان-محور نشان میدهد که کاربردپذیری به اندازه زیباییشناسی (Aesthetics) مهم است.
این کتاب نشان می دهد که دیزاین خوب، زیبا و کاربردپذیر امکانپذیر است. قوانین ساده هستند: نشانهها را واضح و قابل مشاهده کنید، از روابط طبیعی برای تناظر عملکرد و کنترل آنها بهره بگیرید و از محدودیتها هوشمندانه استفاده کنید. هدف اصلی این است که کاربر بدون هیچ زحمتی به سمت اقدام صحیح بر روی کنترل مناسب در زمان مناسب هدایت شود.
کتاب «دیزاین چیزهای روزمره» یک کتاب پایهای و قدرتمند درباره این است که چگونه و چرا برخی از محصولات مشتریان را راضی میکنند، در حالی که برخی دیگر فقط آنها را ناامید میکنند.
خواندن کتاب «دیزاین چیزهای روزمره» برای دیزاینرها، مهندسان و هر کسی که علاقهمند به خلق راهحلهای نوآورانه و موثر برای مشکلات روزمره است، ضروری است. چه دیزاینر محصول یا دیزاینر تجربه کاربری باشید، چه یک توسعه دهنده یا مهندس نرمافزار، ویا صرفاً در مورد رفتار انسان و دنیای اطراف خود کنجکاو باشید، این کتاب مطمئنا الهامبخش و آموزنده خواهد بود. این کتاب توصیههایی کاربردی برای دیزاینران و مهندسان و نگاهی جذاب به روشهایی که دیزاین میتواند بر زندگی ما تاثیر بگذارد، ارائه میدهد.
بهطور کلی، هر کسی که چیزهایی را برای استفاده توسط انسانها دیزاین میکند، باید این کتاب را بخواند (از اشیا فیزیکی گرفته تا برنامههای کامپیوتری و ابزارهای مفهومی). البته برای هر کسی که مجبور است از هر چیزی که توسط انسان دیگری خلق شده استفاده کند، به همان اندازه خواندنی و فوقالعاده جذاب خواهد بود.
این کتاب نگرش و بینشهای ارزشمندی در مورد نحوه تعامل ما با چیزهای حاضر در زندگی ما و اینکه چگونه دیزاین می-تواند تجربیات ما را بهبود بخشد، ارائه میدهد. خواندن این کتاب میتواند برای همیشه طریقه تجربه و تعامل شما با محیط فیزیکی یا دیجیتال خود را تغییر دهد. همچنین چشمان شما را به تباهی دیزاین بد و مطلوبیت دیزاین خوب باز کند و انتظارات شما را در مورد نحوه دیزاین چیزها بالا میبرد.
اولین ویرایش این کتاب در دهه 1980 میلادی منتشر شد، ولی نورمن بعدها در کتاب «دیزاین حسی» خود اعتراف کرد که در نگارش اول کتاب «دیزاین چیزهای روزمره»، احساسات را اصلا در نظر نگرفته است و به سودمندی (Utility)، کاربردپذیری، عملکرد و فرم توجه کرده بود. نقادان میگفتند که اگر از توصیه نورمن برای دیزاین استفاده کنید، محصولات دیزاین شده کاربردی ولی زشت خواهند بود. اما پیشرفتهای علم (Science) در شناخت مغز انسان باعث شد که نورمن درهم تنیده بودن ادراک و احساس انسان را مورد توجه قرار دهد. بنابراین این کتاب چندینبار موردبازبینی و ویرایش قرار گرفته است تا کتابی زنده و بهروز باقی بماند.
نسخه بازبینیشده این کتاب که در سال 2013 منتشر شد شامل بهروزرسانیهایی در مورد دیزاین کاربر-محور، رفتار، احساسات، ادارک و حتی فصلهای جدید در مورد موضوع هوش مصنوعی انسان-محور است.
عنوان این کتاب در ابتدا The Psychology of Everyday Things یعنی روانشناسی چیزهای روزمره بود ولی با اینکه دانشگاهیان این عنوان را بیشتر میپسندیدند و مخفف آن به طرز جالبی POET (در انگلیسی یعنی شاعر) بود ولی نورمن برای رساندن بهتر محتوای کتاب عنوان فعلی را با مخفف DOET انتخاب کرد.